නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
ක්‍රි.ව 1193 ඉක්තියාර් උද්දීන් මුහම්මද් බින් බක්තියාර් නොහොත් ෆේරෝ ෂා, තම පර්සියානු ධවල අසුපිට නැගුනේ සිය ඡත්‍රයේ ලෝහාවෙෂයෙන් තුන්ලොවක් නිවන් තොටිල්ලේ නැලවූ, ශාන්ති වාදයක් පෝරුගා දමන බවට සපත කරවමිනි. 40000ත් 60000ත් අතර වෙතැයි ගණන් බලා තිබූ මොහුගේ අශ්වාරෝහක සේනාවෝද, තුර්කි, පර්සි මිෂ්‍ර සම්බවත්ව, 200000ක පමන, රිය, පාබල ධනුද්දර සේනාවෝද අස්තාවර ප්‍රාදේෂීය නායකයන් වෙතින් ආ දුර්වල, ප්‍රතිරෝධය තලා දමමි
න්, කුර පහරින් නැගුනු ධූලි වලා මැද, ජම්ඹුද්වීපයට ඇතුල් වූහ. බිහාරයෙන් ඇරඹි භාරතයේ නගරයෙන් නගරය ඔවුන්ගේ පාසඟල හමුවේ වැටුනේ විදුලි වේගයෙනි. එය හිරු සඳු මෙතෙක් නොදුටු තරමේ සංහාරයක් විය.
ෆෙරෝස්ගේ අසිපත කදින් වෙන්කළ හිස්ගෙඩි රහිත මළකඳන් තවමත් පන ගැහෙද්දී නාලන්දාව ඔවුහූ වටකරගත්තේය. නාලන්දා බොදු සරසවියට පිවිසි ෆෙරොෂා, එහි එවකට මහා සංඟ නායක වූ ශාක්‍යභද්‍ර මහ තෙරුන් වහන්සේ පනවා, "මෙහි අල් කුරානයේ එක් පිතපතක්වත් ඇත්දැයි" විමසුවේය. ඉතා සන්සුන්ව මේ සැහසියාට පිළිතුරුදුන් සංඟ නායකයානෝ "හිතවත මෙහි එවැන්නක් නැත" කී බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. "එසේ නම් මේ ස්ථානය විශ්වාස නොකරන ජඩයන්ගේ ස්ථානයක් බැවින් මිහිමත නොතිබියයුත්තකි". ෆෙරොෂාගේ ප්‍රතිචාරය එය විය. එතැන් පටන් ඇරඹි උන්මන්තක ක්‍රියාදාමය, මහාචර්ය බර්නාඩ් හොජ් විසින් 1936 රචිත, "Muslim Conquest of Asia" ග්‍රන්තය ඇසුරෙන් ඔබට විස්තර කරන්නට කල්පනා කළෙමි. එහි මෙසේ සඳහන්වේ. අවිහින්සාවාදී ශ්‍රමනයන්ගේ අතුරුබහන්, ලේ නහරමතින් ඉක්තියාර් නාලන්දාවට අසුපිටින් පිවිසියා. ඔහුගේ සුදු අසුගේ සතරපයේ ලෝම භික්ෂූන්ගේ රුධිරයේන් පෙඟිගොස් තිබුනා. බොධු භික්ෂූන්ගේ සහ, ඔවුන්ගේ උවටැන්කරුවන්ගේ අත් පා කැබලි මතින් ඉතාම ආඩම්බරයේන් අසු මෙහෙයවූ මොහු හමුවේ දන ගස්සවා සිටි දහස් ගනන් භාවනා යොගීන්ගේ හිස් එක පෙලට සිඳදමන ලෙස අණ කරනු ලැබුවා. තවත් දහස් ගන්නක් පන පිටින් පුලුස්සා මරා දමනු ලැබුවා. අවසානයේ තරුණ සාමනේර නමක් ඉතිරි උනා. එතුමාගේ හිස තමාගේම කඩුවේන් ගසා දැමු ඉක්තියාර්, මක්කම දෙසට හැරී තෙවරක් "සුහාන් අල්ලහ" කියා නමස්කාර කළා. අනතුරුව මොවුන් නාලන්දා ප්‍රඥ්ඥා කේඳ්‍රයට ගිනි තබන ලදි. සියවස් ගනනක් තිස්සේ ඒකාරශිවු මහා බුද්ධි නිදානය මාස ගණනක් තිස්සේ නොනිමී ඇවිලෙන්නට විය.
මෙය මිනිස් ඉතිහාසයේ බිහිසුනුම බුද්ධි ඛේදවාචකය බව, ස්වීඩන ජාතික මහචාර්ය "හගර් කර්ස්ටන්" පසුකළෙක ලියා තබන ලදි. ලොවක් සනසන්නට තිබු මහා දැනුම් සම්භාරයක් අහස පොලොව නුහුලන අයුරින් අළුවී ගිය සැටි හේතෙම මෙසේ සඳහන් කළේය. පර්සි ජාතික ඉතිහාසකරුවකු වන "මින්සියා සිරාජ්" නාලන්දාව ගිනි ඇවිලුන හැටි ලියා මෙසේ ලියා තැබුවේය. "මාස ගණනක් දුමාරය අහසට නැගුනා.. අවට කඳු මුදුන් වල මීදුම නැගෙන්නා සේ, නාලන්දාවෙන් නැගුන දුමාරයෙන් පළාතම වැසී තිබුනා. මෙහි පොත් පත්, ළිපි ලේඛන කොතරම් නම් තිබෙන්නට ඇත්ද. ධර්මයේ අතිෂය සියුම් වැදගත් කොටස් පමණක් නොව, රහස් ඖෂධ ආදිය ගැනත් විශාල තොරතුරු ප්‍රමාණයක් මෙහි තිබුනා. ඒ සියල්ල දැන් විනාසයි. අහෝ අහිමිවු දැනුම් කන්දරාවක මහත." එතැනින් අරාබි අසිපත සමස්ත ආසියාවම විනිවිද යාම ඇරඹිණි. ලක්ෂ් ගණනක් බෞද්ධයන් භික්ෂු භික්ෂුණීන් අති අමානුෂික ලෙස මරා දමන ලදි. ඇෆ්ගනිස්තානයේ සිට මැලේසියාව තෙක් පැවති මහා අන්ගීරස අධිරජ්‍යය පොලොවට පස් වී කාළ සිතියමෙන් මැකී ගියේය. තායි, තිබ්බත, බුරුම චීන ආදි රණකාමී ස්තාවර ජාතීන් පමණක් මේ වියරු කුණාටුවට් මුහුණපා තම දේෂයන් තුල වු සම්බුද්ධ සාසනය රැකගැනීමට සමත්වූහ. ඉන්දියන් සාගර පෞව්ව ලක්දිව රැකගත්තේය. දඹදිව පමණක් නොව, තල දිග ආසියාකරයේම හිරු බැසී යද්දි, අවිහින්සාවාදි යතිවරයන්ගේ හා බොදු අසරණයන්ගේ ලෙයින් පෙඟී ගිය අඩ සඳ මුවහත් අසිපත් තලයන්ගෙන් ලේ පැහැ ගැන්වූනු තනි තරුව සමඟ අපරාඹරයෙන් පායා ආහ..
"මා මීලඟ වතාවට ශ්‍රී ලංකාවට එන විට එක් මුස්ලිම් පල්ලියක යඥ්ඥා හඬ තවත් මුස්ලිම් පල්ලියක මුදුනට ඇසෙන තරම් ලඟින් මුස්ලිම් පල්ලි ඉදිවී තිබිය යුතුය." මෙසේ කීවේ ලිබියානු නායක මොහොම්මඩ් ගඩාෆි, පොදු රජ්‍ය මන්ඩල සැසිවාරයකට සහාභාගි වීමට ලක්දිවට පැමිණි මොහොතේදීය.....
